تألیفات و آثار

در سطور پایانی این قسمت از خاطرات، بی‌مناسبت نیست که فقط به فهرست اسامی بعضی از آثار و تألیفات و تحقیقات استاد جلال‌الدین، به‌طور اجمال اشاره‌ای داشته باشیم:

1. انوار جلیه، ملا عبدالله مدرس زنوزی، 2. اعجاز البیان فی ‌تفسیر ام القرآن، 3. تفسیر فاتحه‌ الکتاب ـ از نویسنده‌ای ناشناس، 4. مکاتبات عرفانی بین سید احمد کربلایی و شیخ محمد حسین غروی کمپانی، 5. شرح دعای عرفه حاجی فاضل خراسانی، 6. رساله بسیط الحقیقة واحد من جمیع الوجوه، 7. وحدت وجود، آخوند ملاعلی نوری، 8. رساله تحفه ملا نظر علی گیلانی، 9. مشارق الدراری شرح تائیه ابن فارض، 10. رسائل قیصری، 11. رسائل حکیم سبزواری، 12. رساله‌ النصوص، محمد بن اسحاق، 13. مشرع الخصوص الی معانی النصوص، 14. لمعات الهیه ملا عبدالله زنوزی، 15. اساس التوحید آقا میرزا مهدی آشتیانی، 16. المظاهر الالهیه‌ حکیم صدرای شیرازی، 17. اثولوجیای فلوطین با تعلیقات قاضی سعید قمی، 18. رساله در حرکت جوهری، 19. اللمعه الالهیة مرحوم مولی مهدی نراقی، 20. شرح زادالمسافر حکیم صدرا، 21. رساله‌ای در معاد، 22. کتاب النفس، 23. مصباح الهدایة الی الخلافة و الولایة‌ امام خمینی، 24. شرح رسالة المشاعر ملا محمدجعفر لاهیجی، 25. رسائل فلسفی (مسائل قدسیه)، 26. قرة العیون مولی مهدی نراقی، 27. رساله نوریه در عالم مثال، از بهایی لاهیجانی، 28. اصل الاصول، ملا نعیما طالقانی، 29. تحفة‌ المراد، شرح قصیده معروف میرفندرسکی، 30. هستی از نظر فلسفه و عرفان، 31. نقد النصوص فی شرح نقش الفصوص عبدالرحمان جامی، 32. شرح فصوص الحکم، 33. اصول المعارف فیض کاشانی، 34. تمهید القواعد ابن ترکه، 35. شرح مقدمه قیصری بر فصوص‌الحکم، 36. شرح فصوص الحکم قیصری، 37. الشواهد الربوبیه‌ حکیم ملا صدرا، 38. المبدأ و المعاد صدرای شیرازی، 39. شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا، 40. نقدی بر تهافت الفلاسفه ابوحامد غزالی، 41. مجموعه آثار مرحوم عصار، 42. منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران در 7 جلد ـ چهار جلد آن به چاپ رسیده است ـ 43. شرح هدایة ملاصدرا، 44. اسرار الآیات حکیم ملاصدرا و...

علاوه بر اینها، از استاد آشتیانی ده‌ها مقاله در موضوعات مختلف علمی ـ فلسفی بر جای مانده است که تعدادی از آن‌ها در مجموعه‌هایی چند، به زیور طبع آراسته شده است.

مقدمه محققانه استاد بر کتاب «شکوه شمس» ـ اثر آن ماری شمیل ـ نیز از جمله آثار درخور ذکر است.

* * *

... وقتی در بررسی ابعاد پایانی زندگی استاد متمرکز می‌شویم، بزرگترین نکته‌ای که توجه ما را جلب می‌کند، این است که او به همه آنچه از سر عقل و قلب شناخته بود و به آن عشق می‌ورزید، تا آخر عمر وفادار ماند. در واقع او وفای کامل به آرمان معنوی خود داشت، به دور از هر نوع تردید و سرگشتگی و تحیر؛ امری که امروزه کمتر یافت می‌شود!

... سرانجام استاد جلال‌الدین در فروردین سال 1384 شمسی بار حیات خود را به سر منزل مقصود رساند، تا مگر این شعله بی‌قرار دیگر بار از کانون نفسی دیگر فروزان شود و مایه اعتلای فلسفه و عرفان و فرهنگ و تمدن انسانی و اسلامی این مرز و بوم گردد.

رحلت استاد آشتیانی بی‌گمان یکی از خسارت‌های علمی بزرگی بود که حوزه‌های علمیه و مراکز فرهنگی و نهادهای دانشگاهی ایران با آن روبرو شدند. این استاد بزرگ با فقدان خود، معلومات خویش را نیز با خود برد و آنچه اینک از او برای ما باقی مانده است، پس از آثار افتخار آمیزش، انبوهی از خاطرات نیک و درخشانی است که ذهن را همواره به‌خود مشغول می‌دارد!‌

تقریظ آیت‌الله سید ابوالحسن قزوینی بر کتاب هستی تألیف استاد جلال