میرزا صادق آقا تبریزی
آیت‌الله میرزا صادق آقا در خاندانی پاک و بافضیلت و اهل علم و معرفت، در سال 1244 هـ . ق در شهر تبریز به دنیا آمد. پدرش آیت‌الله میرزا محمد آقا، معروف به «بالا مجتهد» از عالمان وارسته و برجسته شهر به شمار می‌آمد و گروهی از مؤمنان خطه آذربایجان، در مسائل شرعی از ایشان تقلید می‌کردند.
آقا میرزا صادق آقا، ادبیات عرب، معانی بیان، منطق و سطوح را نزد والد خود ـ بالا مجتهد ـ و دیگر اساتید حوزه تبریز آموخت و در سال 1288 هـ . ق در هجده سالگی همراه برادرش آقا میرزا محسن برای ادامه تحصیل عازم نجف اشرف گردید و در محضر اساتید بزرگ آن حوزه تلمذ نمود که آیت‌الله میرزا حبیب الله رشتی، آیت‌الله شیخ محمد حسن ممقانی، آیت‌الله شیخ هادی تهرانی، آیت‌الله بحر العلوم، از آن جمله بودند...
آیت‌الله آقا میرزا صادق آقا تبریزی پس از پایان تحصیلات و نیل به مرتبۀ اجتهاد، با کوله‌باری از علم و تقوی به تبریز مراجعت نمود و با استقبال اهل علم و عموم مردم مؤمن مواجه گردید و به تدریس و تألیف و تبلیغ اصول اساسی مذهب پرداخت و شاگردان بسیار برجسته و فرهیخته‌ای را تربیت کرد که از آن جمله بودند، علمای عظام آقایان: میرزا محمود دوزدوزانی، سید ابوالفضل خسروشاهی، سید احمد مستنبط غروی، میرزا محمدعلی مدرس خیابانی، میرزا جواد سلطان القرایی، سید ابراهیم دروازه‌ای، سید حسن انگجی، میرزا علی غروی علیاری، حاج مهدی سراج انصاری و ده‌ها نفر دیگر.
... آیت‌الله آقا میرزا صادق آقا در مسائل علمی و امور اجتماعی و حل و فصل مشکلات مردم، همواره در تلاش و کوشش بود و در مسئله مشروطیت هم با آگاهی و دوراندیشی ویژه، افکار خود را بدون آن‌که بر ضد جناح خاصی باشد، بیان می‌کرد و به همین دلیل مورد احترام همگان بود، که به چگونگی آن در بخش‌های قبلی اشاره گردید.
آیت‌الله آقا میرزا صادق آقا پس از عمری خدمت به مردم، سرانجام در 6 ذی القعده 1351 هـ . ق در دوران هجرت و یا تبعید اختیاری! به قم، در این شهر درگذشت و به دیار باقی شتافت و در کنار مرقد پاک حضرت معصومه (سلام الله علیها) به خاک سپرده شد.
از مرحوم آیت‌الله آقا میرزا صادق آقا آثار زیادی بالغ بر چند ده کتاب و رساله در مسائل فقهی و اصولی به جای مانده است که بعضی از آنها به زیور طبع آراسته شده و بعضی از مخطوطات آثار وی نیز در نزد بازماندگان خاندان محفوظ مانده بود که متأسفانه گویا اکنون در اختیار نیست و به تدریج از بین رفته است![1]
[1] . برای آشنایی بیشتر با شرح زندگی علمی، اجتماعی و سیاسی آیت‌الله آقا میرزا صادق آقا به کتاب‌های ارزشمند: «تبیان صادق» تألیف حجت‌الاسلام والمسلمین جناب آقای سید ابراهیم سید علوی، چاپ قم و: «بیان صادق» جلد اول و دوم، تألیف پژوهشگران معاصر آقایان: احمد دینانور و دکتر هادی هاشمیان، چاپ تبریز «گنجینه دانشمندان» تألیف مرحوم شیخ محمد رازی و «گلشن راز» رجال‌شناس سخت کوش، جناب آقای محمد الوان‌ساز، چاپ قم مراجعه شود.