نامه ها و طرح ها!
از تاریخ: 1362 تا 1374
نامه وکیل سفارت در مورد ضرورت! فروش ساختمان (سال 61)
موضوع: محل هتل امپریال (کوئینزگیت) تاریخ: 20 ژانویه 1983
با توجه به ملاقات ماه دسامبرمان در سفارت، در خصوص محل فوق الذکر و روش‌های گوناگونی که می‌توان در این زمینه اتخاذ کرد، ظاهراً شما هنوز منتظر دریافت دستوراتی از تهران هستید. معهذا طبق قرارمان، می‌خواهم موضوع را تا حالا با شما در میان بگذارم.
من از وکیل شواری شهر، اینک نامه‌ای دریافت کرده‌ام که این نامه روشن می‌کند که شورا قصد دارد در مورد تمامی محل یک دستور خرید اجباری (Purchase Order) صادر کند. وقتی ملکی برای مدت قابل توجه‌ای خالی و متروک رها شده باشد و محرز گردد که هیچگونه گام جدی چه برای انتقال و واگذاری ساختمان متروکه و چه برای تبدیل به محل یک پیشه قابل عوارض دادن، از طریق توسعه تجاری یا مسکونی، برداشته نشده است، مقامات محلی این اجازه را دارند که این چنین عمل نمایند.
من در این مرحله، به طور جدی، این تهدید را نمی‌پذیرم، به ویژه که باید به خاطر داشته باشیم که این اموال متعلق به دولت جمهوری اسلامی ایران است. در هر حال، باید به این نکته اشاره کنم که این ملک مشمول مصونیت دیپلماتیک نمی‌شود چرا که بدین منظور انتقال نشده است.
من نامه بلندبالایی به وکلای شورای شهر نوشته‌ام و کوشش‌هایی را که برای فروش محل از پیش از نوامبر 1980 تاکنون به عمل آورده‌ایم، شرح داده‌ام برای اینکه شورا را متقاعد کنم که عمداً این مال را دور از بازار نگه داشته‌ایم و من امیدوارم که این مانع ایجاد مشکلات در آینده نزدیک گردد.
در فاصله تاریخ آخرین ملاقات بین ما تا به حال، من نامه‌ای هم از مسئول امور شورای شهر دریافت کرده‌ام که در آن اشاره به اخطار ساختمان خطرناک Dangerous Structure Notice که در تاریخ 5 اکتبر 1982 ابلاغ شده است، می‌کند. به من اطلاع داده شده است که به خاطر قصور ما در انجام اخطاریه، شورا در این ماه قصد دارد کارهای بیشتری را در خصوص این ملک انجام دهد و البته هزینه چنین کاری را به حساب هزینه اموال خواهد گذاشت و ما هنگام فروش مجبور به بازپرداخت آن خواهیم بود.
با توجه به بحث‌های ماه دسامبر میان ما و با عنایت به مطالب فوق‌الذکر، لطفاً شما با وزارت خارجه در تهران تماس حاصل نموده و با قید فوریت بخواهید که دستورات خود را مبنی بر واگذاری محل یا پیشنهادهای دیگر سفارتخانه برای آینده صادر نمایند. من قبلاً به طور واضح برای شما شرح داده‌ام که اگر وزارت خارجه تصمیم بر عدم واگذاری محل را دارد (که البته من هم همین اعتقاد را دارم) پس باید فوراً برای خراب کردن بنای موجود گام‌هایی برداشته شود، چون علاوه بر اینکه آنها فوق العاده خطرناک هستند، هر زمان که مقامات محل کارهایی انجام دهند، هزینه‌های بیشتری را باید تحمل کنیم و این وضعیت رو به بدتر شدن است.
البته صورت حساب‌های زیادی نیز در ارتباط با استیناف در مورد عوارض ساختمان و کوشش‌های گوناگون که برای فروش محل صورت گرفته است، وجود دارد که اگر وزارت خارجه در تهران تصمیم به نگهداری محل و اقدام به خراب کردن داشته باشد، من ترتیب ارسال حساب‌های متعدد را برای شما خواهم داد.
من همچنین نمی‌توانم به طور قاطع بر اهمیت تصمیمی به این یا آن طریق که باید اتخاذ شود پافشاری کنم، چون این مکان متروکه بوده و در حال حاضر بیشتر از اینکه یک دارایی باشد، یک مسئولیت خطیر است. اگر ما در انجام اقداماتی در این مرحله برای حل مسائل‌مان قصور ورزیم، به خاطر تلف کردن دارایی‌های دولت ایران مقصر خواهیم بود. هنوز تعدادی خریدار وجود دارندکه به توسعه تجاری و مسکونی محل علاقه دارند و من منتظر دستورات شما هستم.
باید اشاره کنم که پرونده فروش و اسناد هنوز نزد شرکت Bartlettsde reya است. این به علت این است که آنها هزینه‌های زیادی در ارتباط با کاری که من قبل از ترک آن مؤسسه در مورد استیناف در زمینه عوارض و فروش‌های متعدد انجام داده‌ام، دارند. اگر شما از من می‌خواهید که این کار را در آینده انجام بدهم، موضوع را به من خواهید گفت و در صورتی که هزینه‌های آنها به صورتی بتواند پرداخته شود، من سعی می‌کنم ترتیبات کار را با شرکت مذکور انجام بدهم.
دکتر کاشانی ظاهراً قصد داشت نامه‌ای برای آنها بفرستد و از آنها بخواهد که همه پرونده‌ها را به من منتقل نمایند ولی اطلاع ندارم که آیا این کار انجام گرفته است یا خیر؟
بدون شک به من اجازه می‌دهید که نقطه نظرهایتان را در این رابطه بدانم.
ارادتمند
پیترکت کات
* * *
محل هتل امپریال (کوئینزگیت)
پیرو نامه مورخ 20 ژانویه به استحضار می‌رسد که در خصوص ملک فوق، صحبت‌های بیشتری با آقای ادوارد که در اداره حقوق شورای شهر کار می‌کند، داشته‌ام.
ظاهراً وی به خاطر جلسه شورای مقامات محلی که گویا دیروز بوده است، اطلاعات بیشتری را از من می‌خواست. او اساساً می‌خواست بداند که در صورتی که شورای شهر موضوع فروش اجباری محل را مطرح کند، ما چه قیمتی را برای ملک مزبور پیشنهاد خواهیم نمود. وی بار دیگر از من خواست که مشکلاتی را که ما در خلال کوشش‌هایی که برای فروش محل داشته ایم، تایید کنم. من گفتم این ملک در بازار قیمتی حدود 5/2 میلیون پوند داشته است، ولی ما در رابطه با فروش ملک، به خاطر مقررات مربوط به موافقت با طرح کنونی که اشعار می‌دارد توسعه مسکونی باید کاملاً تکمیل شود قبل از اینکه توسعه تجاری مورد توجه قرار گیرد، مشکلات فراوانی داشته ایم.
در حال حاضر، ظاهراً مقامات محلی از وضعیت ساختمان و فقدان فعالیت در زمینه توسعه پیشنهاد شده، بسیار آزرده شده‌اند و به طور جدی می‌خواهند ملک را از طریق فروش اجباری به فروش برسانند. تا حدی که می‌توانستم برای آقای ادوارد توضیح دادم که سفارت عمداً ساختمان را در وضعیت کنونی قرار نداده است و در دو سال و نیم گذشته برای فروش محل مذکور اقدامات اساسی متعددی به عمل آمده است. (چنانکه در واقع من و نمایندگانم چنین اقداماتی را به عمل آورده‌ایم).
من مایلم که از فروش اجباری اجتناب شود. اگر فروش اجباری توسط مقامات محلی مطرح گردد دو اثر خواهد داشت. نخست اینکه فروش اجباری ارزشی را که ملک در بازار دارد به ما باز نمی‌گرداند. دوم اینکه اگر این مطلب که مقامات محلی قصد فروش اجباری ملک را داشته‌اند، به گوش عموم برسد، بلافاصله در وضعیت ملک تأثیر کرده و خریداران بالقوه آن از دست خواهند رفت.
این حقیقت که ما در برهه زمانی قابل توجهی سعی در فروش ملک داشته‌ایم به نفع ما است، ولی چنانکه مستحضرید، در حال حاضر ملک به طور فعالی به بازار عرضه نشده است، اگر چه نمایندگان تا زمانی که دستورات لازم از تهران برسد به گفتگوهای خود با خریداران بالقوه ملک ادامه خواهند داد.
در هر حال بیش از دو ماه است که ملک از بازار دور مانده است و اگر این وضع ادامه یابد، آزردگی مقامات محلی افزایش یافته و احتمالاً اقدام به فروش اجباری ملک خواهند نمود، ضمن اینکه هزینه‌های ما نیز مرتب افزایش می‌یابد.
من هفته قبل از آنجا عبور می‌کردم، مقامات محلی گرد محل را حصار زده‌اند که هزینه‌های آن را نیز باید بپردازیم. همچنین هنوز تهدید می‌کنند که در حریم کوئینزگیت چوب بست برپا خواهند کرد که این هم احتمالاً حداقل 50 هزار پوند هزینه خواهد داشت. من مطمئنم که فعالیت‌های وزارت خارجه در تهران مهم‌تر از این است که به یک ملک متروکه در لندن عطف توجه نماید، ولی در حال حاضر موقعیت در حال وخیم شدن است به لحاظ زیانی که بالقوه برای وزارت خارجه در صورت فعالیت مثبتی نکردن، وجود دارد.
بنابراین، سریعاً با وزارت خارجه تماس گرفته و از آنها تقاضا نماید دستورات لازم را هر چه زودتر صادر نمایند.
با تشکر
پیترجی. کت کاری
* * *
سفارت جمهوری اسلامی ایران واتیکان
تاریخ: 20/2/1403 هـ
پیوست: دارد
بسمه تعالی
محضر انور آیت‌الله العظمی حضرت امام خمینی مدظله الوارف
بعد التحیه و السلام محترماً معروض می‌دارد؛ پیرو مسافرت‌های مکرر حقیر به اروپا و به ویژه انگلستان، در سال‌های پیش، و اقامت یکسال و نیمه اخیر در ایتالیا، به عنوان خدمتگزار جمهوری اسلامی ایران، و بازدید اخیر از مراکز اسلامی لندن که به وسیله سعودی‌ها و اسماعیلیه و عراقی‌ها تأسیس و یا اداره می‌شود و استماع پیشنهادها و نیازهای برادران مسلمان ایرانی، عراقی، لبنانی، پاکستانی و گروه کثیری از مردم خلیج فارس و آفریقا و امکان ایجاد یک مرکز فرهنگی اسلامی به وسیله جمهوری اسلامی ایران، پیشنهاداتی را معروض می‌دارد.
توضیح آنکه برای آغاز کار، ملکی به مساحت 3 هزار متر مربع موجود است که متعلق به وزارت امور خارجه ما است و پس از مذاکره، دولت حاضر است که آنجا را برای ساختن مرکز اسلامی برای تجمعات صحیح مسلمانان مقیم لندن، در اختیار بگذارد، به شرط آنکه بودجه آن را حوزه علمیه قم بپردازد و اگر ساختمان این زمین آغاز نشود، در آینده معلوم نیست که دولت انگلستان اجازه دهد ما از آنجا استفاده کنیم...
توضیح ضروری آنکه: ما به یاری حق و همکاری برادران وزارت امور خارجه به ویژه برادر دکتر ولایتی، توانسته‌ایم در ایتالیا ـ رم مرکز فرهنگی اسلامی برای تبلیغ اسلام و دفاع از حق به وجودآوریم و با وجود امکانات بسیار محدود، کارهای خوبی انجام دهیم که از آن جمله ـ علاوه بر تشکیل کلاس‌های ایدئولوژی، برای دانشجویان ایرانی و عرب ـ تشکیل مجالس بزرگداشت به مناسبت‌های اعیاد و وفیات اسلامی، تشکیل یک کتابخانه اسلامی، اقامه نماز جماعت و برقراری دعای کمیل و انجام مراسم مذهبی عقد و ازدواج مسلمانان ایتالیا، به خرید یک چاپخانه مستقل (البته با هزینه شخصی) هم اقدام کنیم و تاکنون بیش از 50 نوع از کتاب‌ها و نشریات اسلامی را به زبان ایتالیایی ترجمه و چاپ و در سراسر ایتالیا توزیع کنیم.
به یاری حق ترجمه کامل نهج البلاغه همین هفته تمام شد و ترجمه قرآن مجید به ایتالیایی هم زیر نظر مستقیم اینجانب ادامه دارد و امیدوارم که بتوانیم وظایف خود را در کنار وظایف سفارت، تا حدود امکان انجام دهیم.❊
با احترام و التماس دعای خیر برای ادامه توفیق خدمت
سید هادی خسروشاهی
* * *
اساسنامه موقت «مرکز فرهنگی اسلامی اروپا ـ لندن»
بسم الله الرحمن الرحیم
ماده 1ـ نام: برای ایجاد مرکزیت، جهت فعالیت‌های اسلامی در سطح بین‌المللی، مؤسسه علمی ـ تحقیقاتی «مرکز فرهنگی اسلامی اروپا» تأسیس می‌گردد.
ماده 2ـ هدف: هدف عمده مرکز کوشش‌های علمی و تحقیقی در نشر و تبلیغ اصول اسلامی و تشیع در سطح جهانی است. برای تحقق این هدف، مرکز فرهنگی اسلامی به اقدامات زیر خواهد پرداخت:
الف: تأسیس دفتر ثابت در حوزه علمیه قم که وظیفه تماس با مراکز اسلامی دنیا و تأسیس شعبه‌های مراکز اسلامی را در کشورهای اروپایی، آسیایی و آفریقایی به عهده خواهد داشت و از طریق مکاتبه و ارسال کتب اسلامی به السنه مختلف به کتابخانه‌های دنیا، شخصیت‌ها، مراکز و انجمن‌های اسلامی با آنها در ارتباط دائم خواهد بود.
اعزام نماینده برای شرکت در مؤتمرات اسلامی اروپا، یکی دیگر از وظایف مرکز فرهنگی اسلامی خواهد بود و چاپ و توزیع کتب اسلامی وسیع به زبان‌های زنده دنیا می‌تواند این وظیفه تبلیغی را تکمیل نماید.
ب: یک هیئت علمی، مرکب از فضلای حوزه علمیه قم که آشنا به السنۀ خارجی هم باشند، همواره در تحقیق و بررسی مسائل اسلامی مورد نیاز روز خواهند بود و این تحقیقات را به صورت کتاب، رساله یا نشریه، به قیمت تمام شده یا رایگان در اختیار عموم در داخل و خارج، خواهند گذاشت.
ج: این هیئت علمی وظیفه خواهد داشت که از طریق مکاتبه به سئوالات جوانان و دانشجویان در زمینه‌های مختلف علمی ـ فلسفی، پاسخ دهد. و درصورت لزوم پاسخ‌ها را به صورت پلی کپی یا چاپ، تکثیر و توزیع نماید. بررسی مطبوعات خارجی اعم از جرائد یا کتاب‌ها نیز یکی از وظایف این هیئت است که به طور علمی، انتقادهای لازم را از آنها به عمل آورد.
ماده 3ـ محل: محل اصلی این مرکز اسلامی در قم، و زیر نظر مرجعیت شیعه حضرت آیت‌الله العظمی امام خمینی و یا حضرت آیت‌الله منتظری خواهد بود و شعب آن، با تصویب معظم له در داخل و خارج، می‌تواند تأسیس گردد.
ماده 4ـ درآمدها: این مرکز اسلامی یک مؤسسه غیرانتفاعی است و با اخذ شخصیت حقوقی، هرگونه اموال و دارایی آن اعم از منقول یا غیرمنقول، به مرکز واگذار می‌گردد.
ماده 5ـ مؤسس: مؤسس این مرکز حضرت آیت‌الله العظمی امام خمینی مدظله العالی می‌باشند.
ماده 6ـ هیئت مدیره: برای گردش امور، و نظارت بر کارها و تنظیم بودجه سالانه و تهیه گزارش‌ها و امور دیگر، هیئت مدیره‌ای مرکب از 5 نفر از فضلای حوزه علمیه قم و 5 نفر از اندیشمندان مورد اعتماد و علاقمند، تشکیل خواهد شد که مسئولیت انجام کارها را زیرنظر مسئولی که امام تعیین کنند، داشته باشد.
تبصره (1)
شعبه این مرکز اسلامی در پایتخت انگلستان تحت عنوان: «مرکز فرهنگی اسلامی در لندن» به کار و فعالیت خواهد پرداخت.
این شعبه در لندن با شرایط زیر به کار خواهد پرداخت:
الف: تشکیل هیئت مدیره شعبه لندن پنج نفر از افراد مؤمن، متعهد، اعم از بازرگانان و غیره، به عنوان هیئت مدیره شعبه لندن انتخاب خواهند شد.
ب: مدیریت و مسئولیت آنجا به طور عمده به عهده نماینده اعزامی معظم له از قم خواهد بود، ولی مشاوره دائمی با افراد هیئت مدیره باید به عمل آید.
ج: این مرکز باید جلساتی برای جوانان و دانشجویان و جلساتی برای عموم و جلساتی به مناسبت اعیاد و غیره داشته باشد.
د: این مرکز می‌تواند درصورت لزوم، با تصویب هیئت مدیره مرکز، نمایندگانی به دیگر شهرهای انگلستان یا دیگر کشورهای اروپایی برای تبلیغ و ایراد سخنرانی، با همکاری حوزه علمیه قم، بفرستد.
هـ: تأسیس یک کتابخانه اسلام‌شناسی در غرب که از ضروریات است، به عهده مرکز اسلامی شعبه لندن خواهد بود که همه گونه کتاب‌های مورد نیاز را به زبان‌های مختلفه درباره اسلام جمع‌آوری کند تا بتواند مورد استفاده اسلام‌شناسان غربی و افراد علاقمند به اسلام و تشیع قرار گیرد.
یک کتابخانه به زبان فارسی و عربی نیز برای جوانان شیعه مقیم انگلستان به نام «کتابخانه شیعه‌شناسی»، جهت مراجعه و مطالعۀ جوانان بی‌پناه مسلمان، ضروری است.
و: انجام مراسم مذهبی، از قبیل اجرای مراسم عقد و ازدواج، تشکیل نماز جمعه و جماعت و همه امور مذهبی شیعیان، به عهده مدیر مرکز شیعه لندن خواهد بود.
ز: مرکز نشر و توزیع کتب اسلامی: مرکز فرهنگی اسلامی در لندن، برای آنکه بتواند خوراک فکری جوانان ما را در غرب آماده سازد، باید شعبه‌ای برای توزیع کتب اسلامی افتتاح کند که این شعبه می‌تواند کتاب‌های مورد نیاز را در همه زمینه‌ها، تهیه کند و به کمترین قیمت در اختیار جوانان بگذارد.
ح: چاپ و نشر جزوه‌ها و کتاب‌هایی به زبان انگلیسی، در لندن، یکی دیگر از وظایف حتمی مرکز اسلامی شعبه لندن خواهد بود. و اگر بودجه کفاف داد، انتشار یک مجله صرفاً فکری ـ فلسفی ـ اسلامی در سطح آکادمیک از ضروریات اولیه خواهد بود.
ط: مرکز اسلامی شعبه لندن باید با شرکت فعالانه در همه کوشش‌های اسلامی بتواند افراد مسلمان غیرشیعه را که اکثریتی بیش از یک میلیون و نیم در انگلستان دارند، با حقایق مکتب تشیع آشنا سازد. در این زمینه، مدیر مرکز باید با رهبران مذهبی تماس بگیرد. آنها را به جلسات مرکز دعوت کند. کتاب و نشریه رایگان در اختیارشان قرار دهد و... .
تبصره (2)
الف: کلیه هزینه اولیه مرکز لندن به وسیله حضرت آیت‌الله العظمی امام خمینی ـ و یا آیت‌الله منتظری ـ تأمین خواهد شد و مدیر مرکز حق اخذ دیناری به عنوان هزینه از کسی نخواهد داشت.
ب: مدیر مرکز اسلامی در لندن، مطلقاً حق اخذ وجوه ندارد و هرگونه وجهی که مردم بپردازند، باید رسیدی به نام مرکز اسلامی صادر گردد و بیلان آن به مرکز ارسال گردد.
ج: وجوهات واصله در محل، باید در بانک به حساب خاصی ریخته شود و حق برداشت از آن، حداقل باید با دو امضای اعضاء هیئت مدیره باشد.
د: اختیارات مدیر مرکز شعبه لندن، در حدودی خواهد بود که حضرت آیت‌الله و هیئت مدیره قم تعیین کنند و ابتکار عمل، در تبلیغ اسلامی به عهده خود او و هیئت مدیره محلی خواهد بود.
تبصره (3)
الف: برای ایجاد ساختمان اصلی مرکز فرهنگی اسلامی، در لندن و در محلی که موجود است، حضرت امام هزینه‌های اولیه را تقبل می‌فرمایند و پس از آغاز ساختمان، طبیعی است که مسلمانان مقیم لندن، می‌توانند در تکمیل آن، زیر نظر مسئولی که امام تعیین می‌فرمایند، همکاری کنند.
ب: پیشنهاد می‌شود که حضرت حجت‌الاسلام والمسلمین آقای رسولی به عنوان مسئول عالی و نماینده مستقیم امام در این زمینه تعیین شوند و ایشان افراد صالح را برای اداره امور انتخاب کنند و هرگونه کمک، کار و همکاری هم که به علت آشنایی به زبان و محیط از حقیر ساخته باشد، با کمال میل در انجام آن حاضر خواهم بود.
سید هادی خسروشاهی
رم ـ ایتالیا: اربعین حسینی
(20 صفر 1403 هـ.)
* * *
بسمه تعالی
محضر مبارک حضرت امام خمینی مدظله العالی
بعد التحیة و السلام؛ محترماً معروض می‌دارد: دولت جمهوری اسلامی ایران در لندن محلی دارد که گروهی از علاقمندان انقلاب اسلامی پیشنهاد کردند آنجا را به یک مرکز اسلامی وابسته به ایران اسلامی تبدیل کنیم. ملک آن متعلق به وزات امور خارجه است و فعلاً به شکل مخروبه و بلااستفاده مانده است.
حضرت آقای خامنه ای، حضرت آقای هاشمی، جناب آقای دکتر ولایتی، با اصل موضوع موافق هستند. از لحاظ مالی هم شیعیان خلیجی مقیم انگلیس، می‌توانند هزینه ساختمان را تأمین کنند.
در انگلیس دو میلیون مسلمان اقامت دارند که نیم میلیون آنها شیعه خلیجی، پاکستانی و ایرانی در لندن هستند. نیاز به یک مرکز اسلامی واقعی، کاملاً محسوس است.
در صورت موافقت حضرتعالی، زیر نظر وزارت امور خارجه، با حفظ مالکیت وزارت مزبور، می‌توانیم یک مرکز اسلامی مفید در قلب اروپا بنیاد نهیم.
ادام الله بقائکم
المخلص: سید هادی خسروشاهی
24/4/64 ـ 26 شوال المکرم 1405 هـ
* * *
بسمه تعالی
جناب آقای دکتر ولایتی وزیر محترم امور خارجه؛
حضرت امام با درخواست جناب آقای خسروشاهی با شرایط مذکور موافقت نمودند.
احمد خمینی
بسمه تعالی
به آقای عرب ضمن مذاکره با جناب آقای خسروشاهی اقدامات مقتضی به عمل آورید.
دکتر ولایتی
* * *
سفارت جمهوری اسلامی ایران
واتیکان
شماره: 2230/2/270
تاریخ: 10/1/64
وزارت امور خارجه ـ معاونت محترم مالی و اداری
موضوع: مسلمانان انگلیس، فعالیت‌های سعودی، «ضرورت اقدام فوری ما»
مسلمین در انگلستان از ملیت‌های مختلف تشکیل می‌شوند که اکثر آنان: هندی، پاکستانی، ترک، عرب، ایرانی و افریقایی می‌باشند. آنان علی‌رغم اختلاف ملیت، مشکلات مشترکی دارند. گفته می‌شود که در انگلستان 5/1 تا 2 میلیون مسلمان زندگی می‌کنند.
این مسلمانان از نظر فضای معنوی و زندگی مذهبی، دوری از وطن، غربت، نژادپرستی، بسیار نگران و ناراحتند. چنانچه بخواهیم عمیقاً مشکلات مسلمین را دریابیم، ریشه اصلی آن، تعصب مملو از کینه دول غربی علیه اسلام است. مثلاً مسلمانان چنانچه در زمان‌های گذشته می‌خواستند مسجدی بنا کنند می‌بایست نخست خانه‌ای را در نظر می‌گرفتند و به تدریج که به موقعیت و جمعیت آنان افزوده می‌شد به آنها اجازه داده می‌شد که آنجا را تبدیل به مسجد بنمایند، اما این اماکن طبعاً دارای فضا و وسعت مساجد سرزمین‌های اسلامی را نداشت و مؤذن هم نمی‌توانست از طریق بلندگو اذان بگوید، چرا که این مخالف قوانین شهرداری‌های انگلستان بود.
در یکی از شهرهای انگلستان، هیئت امنای مسجدی برای فراخوانی 3 هزار مسلمان مقیم آن شهر، تقاضا کرده بود که بلندگویی نصب شود تا مسلمانان که اکثراً در کنار مسجد زندگی می‌کردند، از اوقات نماز باخبر شوند، اما شورای شهر با این درخواست مخالفت ورزید! مسلمین اظهار داشتند که ناقوس‌های کلیسا هم اجرای مراسم مذهبی کلیسا را اعلام می‌دارند؟ اما شورای شهر پاسخ داد که نصب بلندگو در مساجد «سرو صدای فراوان تولید می‌کند»! برخی از مسلمانان برای حضور در نماز جمعه، خواستار آن شدند که پرداختی بابت ساعاتی که در هفته به نماز جمعه می‌روند، از حقوقشان کسر شود اما دوائر اداری و بازرگانی اظهار داشتند: عمل به قراردادهای استخدامی، بر انجام وظائف دینی مسلمانان مقدم است.
در شهر «برادفورد» که 45 هزار مسلمان زندگی می‌کنند برای ذبح اسلامی و غذای حلال، مسلمین با مشکلاتی مواجه هستند و حدود یک میلیون انگلیسی، بیانیه‌ای را به نام «حمایت از حقوق حیوانات» امضاء نموده و خواستار عدم ذبح اسلامی شدند و پس از این کار 12 هزار تن از مسلمانان اعتراض گسترده‌ای انجام دادند. تظاهرکنندگان مسلمان در مقابل شهرداری اعلام داشتند که چنانچه مسئله ذبح حلال حل نشود، مسلمانان از پرداخت مالیات خودداری نموده و وسائل خدماتی عمومی در شهر هم متوقف خواهد شد.
مسئله روابط خانوادگی مسلمانان نیز در انگلستان به رسمیت شناخته نمی‌شود. مسلمانان مقیم انگلستان فشارهای فراوانی را در سال‌های اخیر بر مجلس انگلستان وارد کرده‌اند تا این مجلس قوانین اسلامی را برای مسلمانان مقیم انگلستان به رسمیت بشناسد و بدینگونه مشکلات فراوان آنان از نظر ازدواج، ارث و غیره، از میان برداشته شود... اما مشکلات همچنان ادامه یافت اکنون حتی در مواردی، ازدواج مسلمانان در انگلستان به رسمیت شناخته نمی‌شود. در زمینه تعلیم و تربیت هم فرزندان مسلمانان در هجوم وحشتناک فرهنگ غرب قرار دارند.
مشکل نژادپرستان و حملات آنان به مسلمانان نیز مشکل دیگری است که در این کشور وجود دارد و اخیراً توسعه و شدت یافته است. آنان بارها خانه‌های مسلمانان را آتش زده، به زنان مسلمانان نیز در اماکن عمومی حمله کرده و زیورهای آنان را ربوده‌اند، حتی به نمازگزاران در مسجد نیز بارها هجوم آورده‌اند. وسائل ارتباط عمومی که اغلب در اختیار صهیونیست‌هاست از هر فرصتی برای حمله به مسلمانان استفاده می‌کنند. مثلاً چندی پیش یک کانال معروف تلویزیونی انگلستان، برنامه‌ای با عنوان ذیل پخش کرد: «چگونه اسلام با شمشیر جنگید»؟ در این فیلم مسلمانان در چهره وحشی نمایش داده شده بودند، محتوای فیلم این بود که اسلام با شمشیر گسترش یافت!
اکنون برای جلوگیری از این مسائل، جمعیت‌های فراوانی در انگلستان تشکیل شده و به عنوان نمونه می‌توان از «جمعیت دعوت اسلامی» نام برد که به هزینه لیبی اداره می‌شود.
این جمعیت مراکز زیر را در اختیار دارد و به آنها کمک مالی می‌نماید:
مرکز اسلامی شهر لیدز ـ مرکز اسلامی و مجلس اسلامی شهرهای لندن، «کاراف» مسجد گوستر ـ مسجد بلاک بول ـ جمعیت اسلامی بویلز ـ مدرسه تعلیم اسلامی در جنوب لندن البته این جمعیت هم، پس از قطع رابطه لیبی و انگلیس، دچار مشکلاتی شده است...
در رابطه با این مشکلات، در لندن «رابطه العالم الاسلامی» (سازمان سعودی در مکه) کنفرانس «مساجد اروپا» را برگزار کرد. در این کنفرانس اغلب ائمه مساجد سراسر انگلستان شرکت داشتند.
نقش مساجد در نهضت اسلامی، دوره‌های آموزشی برای ائمه مساجد و جوانان مسلمان، مواقیت نماز در سرزمین‌های اروپایی، گسترش زبان عربی و فرهنگ اسلامی، از مهم‌ترین موضوعات مورد بحث بود.
البته این کنفرانس نخستین بار در پاریس و دفعات بعد در بروکسل تشکیل شده بود. هدف اساسی این کنفرانس تشریح اهداف اسلامی! و مذاکره درباره مشکلات مسلمانان مقیم انگلستان بود که به اجمالی از این مشکلات قبلاً اشاره شد.
در مراسم افتتاح آن در لندن دکتر عبدالله نصیف دبیر کل رابطه عالم اسلامی به نقش مسجد در جوامع اسلامی اشاره کرد و ضرورت بازگشت اهمیت فکری، اجتماعی و فرهنگی را بازگو نمود و افزود مسجد تنها جای عبادت نیست محل عبادت و تعلیم و قضاوت و آموزش و همچون یک مجلس شورا است.
او افزود: می‌باید تمام جمعیت‌ها و مراکز اسلامی یکپارچه شوند و اختلاف از میان برود. او از تأسیس مرکز اسلامی اروپا در بلژیک نام برد و این مرکز را پایگاه اساسی نشر فرهنگ اسلامی برای مسلمانان مهاجر خواند. این مرکز برنامه‌هایی مطالعاتی و تحقیقاتی در زمینه فرهنگ اسلامی در برخورد با مشکلات تمدن اروپایی و انعکاس آن درمیان مسلمانان مهاجر در دست تهیه دارد. او از دانشمندان اسلامی خواست که برنامه‌های درسی این مرکز را یاری دهند، نخستین دوره آموزش ائمه و مبلغین اسلامی درباره کشورهای بلژیک، فرانسه، هلند و کشورهای اسکاندیناوی درنظر گرفته شده است.
گفتنی است که در سراسر انگلستان حدود 200 جمعیت و مرکز اسلامی تاکنون به شورای مساجد انگلستان پیوسته‌اند. تأسیس مدارس اسلامی برای کودکان مسلمان انگلستان و نشر قرآن کریم از دیگر برنامه‌های پیشنهادی این کنفرانس بود.
عربستان سعودی با پرداخت هزینه بزرگترین مسجد لندن در «ریجنت پارک» و اعزام امام مسجد، در واقع آنجا را زیر نظر مستقیم خود دارد. در این مسجد هزاران نفر از مسلمانان مقیم لندن، برای نماز جمعه شرکت می‌کنند و به علت عدم وسعت این مسجد برای شرکت عموم، اخیراً در شرق لندن نیز مسجدی در دست احداث و تکمیل است که گنجایش 20 هزار نمازگزار را خواهد داشت.
هیئت امنای این مسجد که نخست از همه سفرای کشورهای اسلامی درخواست کمک برای ساختمان مسجد کرده بودند ـ از جمله ایران ـ ناگهان با هدیه دو میلیون پوندی از سفیر عربستان سعودی روبه‌رو شدند که اکنون مسجد مراحل نهایی خود را طی می‌کند و طبعاً پس از پایان هم در اختیار سعودی خواهد بود!
برای ایجاد مرکزیت برای فعالیت‌های اسلامی صحیح، داشتن یک مرکز مناسب از ضروریات اولیه است. در این زمینه بارها مسئله محل هتل سابق متعلق به وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با برادران مسئول مطرح شده و با وجود موافقت‌های حضوری، تاکنون اقدام جدی و عملی صورت نگرفته است.
انتظار دارد که در این زمینه پس از تصویب نهایی و طی مراحل قانونی، اقدام لازم و فوری به عمل آید برای تمرکز نیروهای و فعالیت‌ها، یک ضرورت اساسی است.
با احترام
سید هادی خسروشاهی
* * *
2292/1 ـ 27
7/2/64
معاونت محترم فرهنگی وزارت امور خارجه
موضوع: مرکز اسلامی اسماعیلیه در لندن
با سلام، طبق گزارش رادیوها و مطبوعات، این هفته مرکز اسلامی اسماعیلیه با شرکت کریم خان رهبر فرقه و خانم تاچر نخست وزیر انگلیس، در لندن افتتاح شد.
این مرکز که سه سال بنای آن طول کشید و ده میلیون پوند (120 میلیون تومان) ـ هزینه داشت فقط برای 15 هزار اسماعیلی مقیم انگلیس ساخته شده که اغلب آنها در دوره حکومت ژنرال عیدی امین از اوگاندا به لندن آمده‌اند.
البته هدف عمده، نشر آثار فرقه اسماعیلیه در اروپا است و دولت انگلیس هم سنگ تمام در ایجاد تسهیلات برای آن گذاشت و حتی یک تونل زیر خیابانی برای وصل درب ورودی آن به «آندرگراند» ـ مترو ـ احداث نموده، جالب آنکه محل آن بین سفارت ایران و هتل سابق ملکی، قرار دارد و اکنون انتظار میرود که پس از موافقت‌های حضوری آقای ولایتی و آقای عرب با اصل موضوع ایجاد مرکز اسلامی در محل هتل در سال 64، برای بنای مرکز اسلامی اقدام جدی به عمل آید.
در مورد هزینه هم به یاری حق می‌توان از کمک‌های مردمی استفاده کرد و نگران نباید بود.
در ضمن فتوکپی گزارشی را که در هفته پیش برای آقای عرب فرستاده بودم به پیوست می‌فرستم چون می‌ترسم تا دست شما برسد، طول بکشد.
با احترام
سید هادی خسروشاهی
* * *
بسمه تعالی
طرح مرکز فرهنگی ـ اسلامی لندن
ضرورت
حدوداً 000/500 نفر مسلمان در لندن رحل اقامت دائم گزیده‌اند. برآورد شده است که 000/250 مسلمان شامل مسافران، بازرگانان، دانشجویان، توریست‌ها، دیپلمات‌ها و افراد بیمار و مجروح، هر ساله وارد لندن می‌گردند.
کل جمعیت رو به رشد مسلمانان در بریتانیا بالغ بر 000/000/2 نفر می‌گردد.
زندگی مردم مسلمان لندن از یک فرهنگ صوریِ غنی برخوردار است. دو روزنامه به زبان عربی در لندن منتشر می‌شوند. روزنامۀ دیگری نیز به زبان اردو منتشر می‌گردد. شماری ماهنامه و هفته نامه نیز به سایر زبان‌های آسیایی و آفریقایی به زیر چاپ میرود، که چند قسم از آنها انتشار جهانی دارد.
مرکز فرهنگی اسلامی (ICC) که در حاشیه ریجنتسز پارک در شمال غرب لندن قراردارد، در ابتدا هدیه‌ای از سوی دولت بریتانیا در سال 1920 بوده و مدیریت و اداره آن در دست سفرای کشورهای اسلامی است. این مرکز تا سال 1970 مقارن با دیدار گروه‌های بی‌شمار برادران عرب از لندن در رکود کامل بود. در آن زمان ساختمان قدیمی «ریجنتسز لژ» را تخریب نموده و بنای پرشکوه جدید به جای آن ساخته شد. طی این مدت مدیریت (ICC) از سفارت مصر به سفارت عربستان سعودی منتقل گردید.
(ICC) توجه بسیاری از مسافران از جمله توریست‌ها را به خود جلب می‌کند. این مرکز عمدتاً به عنوان یک مسجد مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین تعداد اندکی از گروه‌های کوچک فرهنگی در این مرکز فعالیت دارند. بناهای وسیع و امکانات مربوط به گردهمایی‌های آن، تاکنون به طور کامل مورد بهره‌برداری قرار نگرفته است.
اخیراً کار احداث بنای مهم دیگری واقع در شرق لندن به عنوان مسجد پایان گرفته است. این مسجد در محل زندگی تعداد زیادی از مسلمانان واقع گردیده است و به طور گسترده به عنوان مسجد مورد استفاده همگان قرار می‌گیرد. پاره‌ای کلاس‌های شبانه و نیز برخی کلاس‌های آخر هفته جهت کودکان مسلمان در آن برگزار می‌گردد.
علاوه بر اینها، مساجد کوچکتری نیز در اغلب نقاط لندن یافت می‌شود، که معمولاً بنای آنها با تغییر شکل منازل، مغازه‌ها، انبارها و ساختمان‌های بلااستفادۀ کلیساها صورت گرفته است و اغلب آنها از سوی مجامع مسلمانان محل و با کمک اهالی محل، خریداری و اداره می‌گردند.
لندن یکی از مراکز بزرگ آموزش عالی به شمار میرود. دو دانشگاه بزرگ و کالج‌های وابسته به آنها در مرکز لندن قرار دارند. اغلب این کالج‌ها از بسیاری از دانشگاه‌ها نیز بزرگتر می‌باشند. بیش از 12 دانشگاه از جمله دانشگاه آکسفورد و دانشگاه کمبریج در 100 مایلی شهر لندن قرار گرفته‌اند. مدرسه مطالعات شرقی افریقایی (SOAS) در لندن و دپارتمان مطالعات اسلامی در کمبریج از جمله مراکز مهم شرق شناسی می‌باشند. میزان مشارکت مسلمانان در مراکز آموزش عالی در حداقل می‌باشد. فقط مؤسسه اسلامی لندن، واقع در نزدیکی دانشگاه لندن، توانسته این جای خالی را تا حدودی پر نماید.
آنچه که امروزه ضرورت آن به چشم می‌خورد، نیاز به وجود یک مرکز مهم فرهنگی ـ اسلامی است که نقش آن از یک مسجد یا مرکز «فعالیت‌های فرهنگی» رده پایین، فراتر رود. این مرکز اسلامی جدید باید اساساً متشکل از سرویس‌های عملی مرتبط با هم، شامل تعلیم، تعلّم در سطوح بالا، و آموزش به منظور راهنمایی توریست‌ها و مسافران و کمک و راهنمایی در امور مذهبی از جمله: تولد، ازدواج، طلاق، مرگ و تدفین باشد. این مرکز اسلامی جدید بایستی بیانگر ویژگی اسلام در مکاتب مختلف فکری، فرهنگی و تاریخی باشد.
مرکز اسلامی جدید برای تفهیم این مطلب که تمامی اجزای اسلام به طور مساوی از خلوص و حقانیت برخوردار هستند فعالیت خواهد کرد. به گونه‌ای که هیچ یک از مکاتب فکری در اسلام، بهتر یا ارجح‌تر از دیگری نبوده و امت حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) دارای سرنوشت و مسئولیتی مشترک برای رسانیدن پیام خدا به تمامی بشریت می‌باشد.