- کتاب خاطرات مستند سید هادی خسروشاهی درباره دکتر حسن ترابی
- درباره دکتر حسن ترابی
-
اخوان سودان و ایران
اخوان سودان و ایران
درباره سابقه همكاری اخوان‌المسلمین سودان و شخص شیخ حسن ترابی با حركت اسلامی مردم ایران، در اینجا فقط اشاره می‌كنم كه اخوان‌المسلمین سودان نخست در جریان نهضت ملی شدن صنعت نفت، با برپایی تظاهرات عظیم خیابانی و تجمع‌های پرشكوه در دانشگاه‌ها، از نهضت و حكومت ملی ایران، به ویژه رهبری آیت‌الله کاشانی حمایت و پشتیبانی كرد كه این تعاون، انعكاس وسیعی در سطح جهانی یافت.
در جریانات بعدی حوادث ایران، به خصوص محاکمه و اعدام ناجوانمردانه شهید نواب صفوی، رهبری فدائیان اسلام، به دست رژیم شاه، باز اخوان‌المسلمین سودان تظاهرات گسترده‌ای را سامان داد و با صدور بیانه‌ای اقدام جنایتكارانه رژیم شاه را تقبیح نمود.
در واقع می‌توان ادعا كرد كه آنها بدون هیچ انتظار و توقعی و فقط به عنوان یك وظیفه اسلامی، همواره از مردم ایران و نهضت اسلامی آن پشتیبانی كردهاند و در جریان انقلاب اسلامی هم این همكاری و پشتیبانی را به اوج رساندند.
... پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دكتر شیخ حسن ترابی همراه شخصیت‌ها و رهبران حركت‌های اسلامی بلاد اسلامی دیگر، در اولین فرصت برای تبریك‌گویی به ایران آمد و به دیدار امام خمینی(ره) شتافت و پشتیبانی جبهه اسلامی سودان را از انقلاب اسلامی اعلام داشت. او در واقع تنها رهبر بلندپایه اخوان‌المسلمین بود كه همراه چند نفر از رهبری حرکت‌های اسلامی دیگر، برای تبریك و اعلام پشتیبانی به ایران آمد و البته پس از آن تاریخ هم حق ملاقات و دیدار با سران بنی‌سعود را از دست داد و گویا به او اخطار كردند كه: «دیدار تو با امام خمینی، در واقع نوعی بیعت كردن بوده و دیگر جایی در جامعه عربی نداری»! اما موضع دكتر ترابی به رغم فشار فزاینده ارتجاع عرب، هرگز تغییر نیافت و در یك مصاحبه مطبوعاتی با روزنامه «السفیر» چاپ بیروت که خبرنگار پرسید: «آیا انقلاب اسلامی و اندیشه امام خمینی، دارای بازتاب و آثار مثبتی بر رشد موج بیداری اسلامی در منطقه است؟»، گفت:
«بدون تردید همین طور است. البته بیداری اسلامی از ده‌ها سال پیش و از هنگام اعلام آمادگی مسلمین برای مبارزه علیه استعمار آغاز شده است و مسلمان‌ها با انقلاب‌هایی چند كه شتابزده بود، علیه استعمار قیام كردهاند، اما این تلاش‌ها در حد مبارزه و رویارویی با استعمار و عقب راندن آن نبوده است. با این همه، عكس‌العمل‌های مسلمین بعداً پخته‌تر شد و بیداری اسلامی در بعضی از نقاط آغاز گردید، منتهی منحصر به مسأله دعوت و ارشاد دینی بود.
انقلاب اسلامی ایران، اندیشه كار مردمی و استفاده از توده‌های مردم را به عنوان هدیه‌ای گرانبها به تجارب دعوت اسلامی در جهان اسلام عطا كرد. توده‌هایی كه همواره دین در میان آنها زنده مانده است.
مسأله دوم این است كه انقلاب اسلامی ایران به حركت‌های اسلامی آموخت كه توكل بر خدا داشته باشند و بكوشند با نیروی حاكم مبارزه كنند و قدرت را در دست بگیرند و نیز این نكته را اثبات كرد كه هرچند قدرت هیأت حاكمه و حامیان خارجی‌اش زیاد باشد، با توكل بر خدای متعال و توده‌های مسلمان می‌توان انحرافات را اصلاح كرد. در هر دو جنبه فوق، انقلاب اسلامی ایران الگویی گرانبها برای این مرحله از مبارزه عرضه كرده است. بی‌تردید این انقلاب، اسلام را در كل جهان بر سر زبان‌ها انداخته است. این از لحاظی مایه خیر است، چون پیام اسلام را به گوش همه جهانیان رساند؛ اما در عین حال، باعث هشیاری دشمنان و جهان غرب هم، در مورد خطر اسلام نسبت به آنان شد و لذا توطئه‌ها و نیرنگ‌ها علیه اسلام شروع گردید. با این همه هر جا كه حق فعال‌تر شد، باطل هم بر تلاش خود افزوده است و این همواره در نبرد حق و باطل، برای اصلاح جهان، مورد انتظار است.»
خبرنگار پرسید: «در انتفاضه فلسطین كه امروز بیش از هزار روز از آغاز آن می‌گذرد، شیوه‌ای نوین اتخاذ شده كه با همه روش‌های قبلی در تاریخ و انقلاب فلسطین تفاوت دارد. این همان شیوه كار مردمی است كه در انقلاب سنگ، توسط همه افراد از كودك تا سالخوردگان، جلوه یافته است. آیا می‌توان گفت كه این نیز از نتایج انقلاب اسلامی است؟» ترابی گفت:
«بله، باید این نكته را یادآور شویم كه عصر ما شاهد دوران پیشرفت تمدن و حضور گسترده دستگاه‌های تبلیغاتی و ارتباطی نوین است و این، به ملت‌ها نقشی بیش از گذشته می‌دهد، زیرا امام خمینی با دید نافذ خود، این معنا را درك كرده و از آنجا كه اسلام یك دین ابدی است و برای همه مردم آمده، ایشان هم این ارزش مذهبی را در چارچوب واقعیت موجود پیاده كرده است؛ لذا می‌بینیم همه جنبش‌هایی كه نه تنها در جهان اسلام، بلكه حتی در اروپای شرقی رخ داد، حتماً از پیشرفت مادی نوین تأثیرپذیر بوده و این روش جدید را در پیش گرفته كه كارآیی خود را در انقلاب اسلامی ایران به ثبوت رساند.»[۱]
همزمان با این دیدارها و اظهارنظرهای رهبری اخوان سودان، كه در مطبوعات كشورهای عربی و غربی انعكاس وسیعی داشت، سازمان و اتحادیه‌های دانشجویان مراكز علمی و دانشگاهی سودان هم با تشكیل اجتماعات و انتشار بیانیه‌هایی، به پشتیبانی از امام خمینی و انقلاب اسلامی پرداختند. این اتحادیه‌ها در واقع شعبه‌های دانشجویی سازمان اخوان‌المسلمین و حركت اسلامی سودان به رهبری شیخ حسن ترابی بودند... و برای ثبت در تاریخ ترجمه یكی دو نمونه از بیانیه‌ها و تلگرام‌های این اتحادیه‌های دانشجویی را در اینجا نقل می‌كنیم:
متن تلگرام تبریك اتحادیه دانشجویان دانشگاه خرطوم به امام:
«...برادر، امام آیت‌الله خمینی
السلام علیكم و رحمة‌الله تعالی و بركاته و درود بر سربازان خدا كه به پا خاستند اما تن به ذلت و خواری ندادند. سلام بر ملت ایران كه عهده‌دار مأموریتی شده است كه در توصیف آن، دست كم می‌توان گفت كه روح تازه‌ای در پیكره جهان اسلام كه مدت‌هاست در خواب غفلت به سر می‌برد، دمیده است. درود بر مؤمنان كه در پیمان خود با خدا ثابت قدم ماندند، برخی به شهادت رسیدند و برخی دیگر در انتظار شهادت‌اند، از خدا مسئلت داریم مجاهدت‌های همگی شما را بپذیرد و او یاری‌دهنده شماست.
علاوه بر دوری‌گزینی از دین، انباشته‌های دوران‌های انحطاط و سكون و اعتماد به ستمگران باعث گردید تا دولت‌های غارتگر آشكارا ثروت‌های سرزمین‌های ما را به یغما ببرند و ما را از دین‌مان كه خیر و صلاح ما در عمل به آن است، دور سازند و برای دگرگون‌سازی هویت‌مان تلاش كنند تا سرانجام ما را به صورت برده خود درآورند و در این میان، ایران در گذشته از این بابت لطمه‌ای شدید خورده است. و شاید خداوند با مجاهدت‌های شما خواسته است به ما یادآوری كند كه دین ما می‌تواند امت مجاهدی را برانگیزد كه با ایمان خویش معجزه می‌آفریند و طاغوتیان زمین و طغیانشان را متزلزل می‌كند.
انقلاب شما ای امام، انقلاب عصر ما و عصر پیروزی است. شما به یاری خدا بزرگان را كوچك و كوچك‌ها را بزرگ كرده‌اید كه عزت از آن خدا و پیامبر و مؤمنان است. انقلاب شما وقتی به پیروزی رسید، امید به رستاخیز نزدیك را در دل‌هایمان زنده كرد و آنگاه كه به رغم توطئه‌های دشمنان به میهن بازگشتید، ما آرزو داریم وحدت میان یك میلیارد مسلمان در جهان به تحقق برسد؛ چه اگر این مسلمانان متحد شوند، دیگر نه در قدس و نه در افغانستان و نه در جاهای دیگر، هیچ مشكل دیگری برایشان باقی نمی‌ماند.
كمیته مركزی اتحادیه دانشجویان دانشگاه خرطوم»[۲]
اطلاعیه اتحادیه دانشجویان دانشگاه خرطوم پیرامون اعتصاب و راهپیمایی حمایت‌آمیز از انقلاب اسلامی ایران:
«...برادران دانشجو، خواهران دانشجو
به اداره (آموزش) اطلاع داده شد كه كلاس‌های درس از ساعت ۹ صبح تعطیل خواهد بود. بنابراین راهپیمایی پشتیبانی از انقلاب ایران ـ انقلاب آزادی و مقاومت و مبارزه‌طلبی ـ رأس ساعت ده صبح از میدان شرقی در روز اول فوریه ۱۹۷۹ به راه خواهد افتاد، و طی آن شعارهای مرگ بر شاه و نابودی خودكامگان، سر خواهد داد و آزادی ملت‌های غیور مسلمان را فریاد خواهد كرد. الله اكبر، مرگ بر خودكامگان، خیال بزدلان آسوده مباد.
كمیته اجرایی اتحادیه دانشجویان دانشگاه خرطوم»
علاوه بر راهپیمایی‌های عمومی و تجمعات درون دانشگاهی و صدور بیانیه‌ها، در یكی از اعلامیه‌های اخوان در پشتیبانی از پیروزی انقلاب و تشكیل دولت موقت، چنین آمده است:
«ای امام، پیروزی‌هایتان به خواست خدا تبلور گسترش موج اسلامی است، جمهوری اسلامی امید كسانی است كه ندای منادی به ایمان را شنیدند و به خدای خود ایمان آوردند و مجاهدت كردند. تمام گام‌های خجسته‌تان را تأیید می‌كنیم و در انتظار برپایی جمهوری اسلامی به سر می‌بریم. حكومت موقت‌تان را تأیید می‌كنیم و از تمام حكومت‌های جهان اسلام و سازمان‌های آن درخواست داریم كه همگام با موضع‌گیری‌های توده‌های مسلمان در كنار شما بایستند. پیروزی از آن شماست.
زنده باد ملت مجاهد ایران.
ننگ و خواری بر دشمنان آن و دشمنان اسلام.
اتحادیه دانشجویان دانشگاه خرطوم»
البته اینها نمونه‌هایی چند از اعلامیه‌ها و بیانیه‌های پشتیبانی سازمان‌های دانشجویی دانشگاه های سودان، وابسته به سازمان اسلامی دكتر شیخ حسن الترابی است و شیخ حسن، علی‌رغم توطئه‌ها و انتشار اكاذیب از قول وی، همچنان به انقلاب اسلامی وفادار ماند و در راه اهداف آن با تمام توان تلاش نمود.
[۱] . برای تفصیل مراجعه شود به کتاب اینجانب: «حركت اسلامی در سودان»، چاپ تهران، مجمع جهانی تقریب، صفحات۱۶۱ ـ ۱۶۰.
[۲]. متن عربی اطلاعیه در بخش اسناد آمده است.